کد مطلب:51575 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » متفرقه

مسئوليت فرد از نظر اجتماعي در اسلام چگونه است؟

در اسلام مسآله اي وجود دارد كه در ملتهاي ديگر امروز دنيا به صورت يك قانون ديني وجود ندارد (البته نمي‎گوئيم پيغمبران سلف نداشته اند) و آن اين است كه اسلام نه تنها فرد را براي خود و در مقابل خداوند از نظر شخص خود مسؤول و متعهد مي‎داند، بلكه فرد را از نظر اجتماع هم مسؤول و متعهد مي داند. امر به معروف و نهي از منكر همين است كه اي انسان! تو تنها از نظر شخصي و فردي در برابر ذات پروردگار مسؤول و متعهد نيستي، تو در مقابل اجتماع خود هم مسؤوليت و تعهد داري. آيا مي توان گفت چنين ديني دين قضا و قدري است؟ البته قضا و قدري به مفهومي كه آنها مي گويند كه كارها را خدا بايد انجام دهد و بشر از اين جريان و مسير خارج است و مسؤوليتي ندارد، آنچنان قضا و قدري كه از بشر نفي و سلب آزادي و مسؤوليت و تعهد مي كند. قرآن چنين قضا و قدري را نمي پذيرد. آيا شما در اين زمينه جمله اي بالاتر از آن آيه كوچك ـ كه با تفاوت مختصري در دو جاي قرآن آمده است ـ پيدا مي‎كنيد: «اِنَّ اللهَ لا يُغَيِرُ ما بِقَومٍ حَتّي يُغَيرِّوا ما بِاَنفُسِهِم» رعد/11 اين آيه آب بسيار صاف و پاكي است كه بر سر منتظرها، آنهايي كه به انتظار هستند كه هميشه خدا از يك راه غير عادي كارها را درست كند، مي ريزد. انتظار بيهوده نكشيد. «اِنَّ» يعني تحقيقا مطلب اين است. تحقق و واقعيت اين است كه هرگز خداوند اوضاع و احوال را به سود مردم عوض نمي‎كند «حَتّي يُغَيِّروا ما بِاَنْفُسِهِم» مگر وقتي كه خود آن مردم آنچه مربوط به خودشان است، آنچه كه در خودشان هست: اخلاق، روحيه، ملكات، جهت، نيات و بالآخره خودشان را عوض كنند. آيا شما مي توانيد صريحتر از اين، مسؤوليت پيدا كنيد؟ آنهم مسؤوليت در برابر يك اجتماع، يعني اجتماع را براي مسؤوليت مخاطب قرار بدهد.

---

مجموعه آثار شهيد مطهري ج 17ـ حماسه حسيني صفحه: 222
شهيد مطهري